Manisa Pamuklu Mensucat Fabrikası’nın özelleştirme hikayesi
Maliye Bakanı “2018 Özelleştirme geliri hedefimiz 10 milyar TL”.
Halkın emeğiyle büyütülen varlıkların nasıl yok edildiğini örnek bir özelleştirme hikayesinden okumanızı öneriyoruz.
Tevfik Güngör, Dünya,15 Ağustos 2017
Manisa Pamuklu Mensucat Anonim Şirketi, Sümerbank’a bağlı olarak, 1954 yılında “Devlet-Halk” ortaklığı şeklinde kuruldu. Manisa halkı küçük birikimleriyle şirketin hisselerini satın aldı.
1960 yılında iplik ve dokuma üretimine başlayan ve 1600 işçisi olan tesis, ekonomik ve sosyal hayata getirdiği yenilikler yanında; özellikle, kentli nüfusun ve kent kültürünün oluşumunda da önemli rol oynadı.
İyi üretim yapan ve ürettiğini kolayca satabilen Manisa Pamuklu Mensucat AŞ yıllarca büyük bölümü Silahlı Kuvvetler’e ve diğer resmi kuruluşlara satılmak üzere dokuma ve konfeksiyon üretti. Öyle ki Türkiye piyasasının dokuma ve konfeksiyon sektörünü elinde tutabilmeyi başardı.
Ancak bu yıllarda da hisse sahibi vatandaşlara tek kuruş kar payı veremiyordu. Buna rağmen hisse sahipleri yine iyi niyetli davranıp yeter ki fabrika ayakta kalabilsin, kapanmasın, işsiz gençlerin buldukları bu iş kapısı yok olmasın diye, alamadıklarını kar paylarını önemsemediler. Hep paralarını alabilecekleri gün gelecek umuduyla beklediler.
1980’li yıllara gelindiğinde fabrikanın teknolojisini yenilemesi gerekti. Fakat Mensucat bu yeniliği kaldıracak ekonomik güce sahip değildi. Teknolojisini yenileyemeyen Manisa Pamuklu Mensucat her geçen yıl zarar etmeye başladı. Hissedarına kar payı dağıtamadığı gibi, üretimde yavaşlamıştı.
Kuruluşunda “devlet-halk” iş birliğine örnek gösterilen ve gerçek şahıs hissesi yüksek olan Manisa Pamuklu Mensucat Anonim Şirketi, kötü yönetimler ve bazı siyasî nedenlerle devamlı zarar ettiğinden ve ortaklarına kâr dağıtamadığından, gerçekleştirilen sermaye artırımları sonucu kamu hissesi yüzde 99.99’a yükseldi.
Sermaye artırımlarına iştirak etmeyen, halkın hissesi 1/10.000’e kadar geriledi.
Sümerbank İşletmeleri, 1987 yılında özelleştirme kapsamına alındı.
Manisa’nın en büyük sanayi tesisi olan Pamuklu Mensucat’ta üretim 2004 yılında durdu.
Manisalı küçük hissedarlarının minicik yatırımları ile 50 yıl kumaş dokuyan Manisa Mensucat’ı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) Manisa Belediye Başkanı Bülent Kar’ın başkanlığında 47 Manisalı işadamının katılması ile kurulan Manisa Ortak Girişim Grubu'na 3 milyon 750 bin dolara sattı.
‘Manisalının Malı Manisa’da kalsın’ sloganı ile yola çıkarak kurulan Manisa Ortak Girişim Grubu AŞ (OGG AŞ ), 'Manisa’ya iyi şeyler yapacağız, Manisa’yı biz kalkındıracağız, Manisa’ya yatırım yapacağız' diyordu.
O dönem Manisa Milletvekili olan Bülent Arınç’ın önderliğinde ve dönemin AKP’li Belediye Başkanı Bülent Kar’ın koordinatörlüğünde kurulan OGG’nin, yüzde 5’i Manisa Ticaret ve Sanayi Odası, Ticaret Borsası, İl Özel İdare, Esnaf ve Sanatkârlar Birliği ile belediyeye, yüzde 95’i de 47 kişiye aitti.
İhale sözleşmesi uyarınca Manisa OGG’nin 30 milyon TL yatırım yaparak fabrikayı çalıştırması gerekiyordu.
OGG, özelleştirme işleminin hemen sonrasında hisseleri devralması ile birlikte Pamuklu Mensucata ait makineleri hurda olarak 700 bin dolara, Manisa Pamuklu Mensucat AŞ'ye ait arazinin 55 dönümünü, imar değişikliği sonrası 25 milyon euro bedelle Hollandalı Redevco firması iştiraki Multi Manisa Emlak Geliştirme ve Yatırım AŞ'ye sattı.
Pamuklu Mensucat’ın özelleştirme öncesi küçük hissedarları olan 5 bin kişiye toplam 300 dolar düştüğünü açıkladı. (Bu bilgileri Ali Suat Ertosun’un arşivinden aktarıyorum.)
Başbakanlık Teftiş Kurulu'nun özelleştirme sözleşmesine aykırı gelişmelerle ilgili raporu sonrası Özelleştirme Yüksek Kurulu ihaleyi iptal etti. Tapu iptal davası açtı. Manisa Ortak Girişimi'nin ihalenin iptaline yaptığı itiraz ise Danıştay 13. Dairesi'nce reddedilmişti. Karar, Dava Daireleri Kurulu'nca Mart 2013'te onandı.
Bu özelleştirme hikayesinin çarpıklığını, 22. ve 24. Dönem CHP Manisa Milletvekili Hasan Ören’den öğrendim.
Hasan Ören diyor ki "Başbakanlık Teftiş Kurulu"nun gayrimenkulün geriye alınmasıyla ilgili raporu üzerine Özelleştirme İdaresi'nin yerin geriye alınması ve tapuya devir edilemez şerhinin konulması için gönderdiği talimat, gecikmeli olarak tebliğ edildi, tapunun üçüncü şahıslara satılması için zaman tanındı.
Bu sayede Ortak Girişim Grubu, tapudan 25 milyon euro karşılığı satışı tapuya kaydettirdi.
Milletvekili olarak açtığım dava sonucunda mahkeme bankadaki paraya tedbir koydu. Para şu an bankada. Fabrika arsası toplamı 92 bin metre kare. Yerel mahkemenin tapu iptal davasını reddetmesi sonucu Yargıtay’a yaptığımız itiraz sonucunda Yargıtay yerel mahkemenin kararını bozdu. Şimdi yerel mahkemenin vereceği kararı bekliyoruz. Mahkeme iptal kararı verirse, tapu yeniden Pamuklu Mensucat’a geçecek. Bankada olan para alıcıya geri verilecek.
Bu arada, usulsüz ve kanunsuz tapu devri yaptırdığı için Tapu Müdürü yargılanarak 5 yıl ceza aldı. Gayrimenkul halen Redevco Emlak (bu şirkette unvan değişikliği oldu) adlı şirket üzerinde tescil edilmiş durumda. Bu konuda açılan "Tapu iptali ve tescil" davası Manisa 1 Asliye Hukuk Mahkemesi'nde devam etmekte. Gayrimenkulün kaydında mahkemece konan tedbir şerhi halen var. Aynı şekilde satış bedeli üzerindeki mahkeme tedbiri de devam ediyor. Bu davayı, 2015 yılında mahkeme Redevco Şirketi lehine reddetmişti. Ancak Yargıtay, kısa bir süre önce bu kararı, özelleştirme işleminin baştan itibaren hükümsüz olması nedeniyle bozdu.
Hukukçular, bu bozma gerekçesine göre artık tapunun iptali ile yeniden kamu üzerine tescil edilmesi yönünde karar verilmesi gerektiğini söylüyor.
Fabrika binaları ve fabrika arazisindeki bütün binalar yıkılmış durumda, taşınmaz şu an boş şekilde duruyor. İzmir-İstanbul yolu kenarındaki arsa şimdilerde Manisa'nın en değerli arazisi. Güncel değeri tahminen 35-40 milyon euro arasında.
Milletvekili Hasan Ören, ”Bu karar, ülkemizdeki özelleştirme usulsüzlükleri hakkında verilen ilk karardır. Temenni edilir ki bu karar, haksız kazanç elde etmek isteyenler için caydırıcı bir örnek olur.
