Amerika'da antibakteriyel sabunların içeriğine yasaklama
Amerika Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) 2 Eylül’de antibakteriyel sabunların içeriğinde yer alan 19 kimyasalın yasaklanmasına dair kararını yayınladı.
Bu kimyasalların güvenli olup olmadığı ve klasik sabuna göre bir üstünlüğünün olup olmadığı on yıllardır süren bir tartışma idi. Bu yasaklama antibakteriyel sıvı sabunlarda yaygın olarak kullanılan triklosanı ve kalıp şeklindeki sabunlarda kullanılan triklokarbanı içermekte. FDA tarafından yapılan açıklamada, gerekçe olarak imalatçıların bu maddelerin uzun vadeli günlük kullanımda güvenli olduğunu ve hastalıkları ve belirli enfeksiyonların yayılmasını önlemede sade sabun ve suya kıyasla daha etkili olduklarını doğrulayamadıkları belirtildi.
FDA İlaç Değerlendirme ve Araştırma Merkezi (CDER) yöneticisi Janet Woodcock konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:
“Tüketiciler antibakteriyel sabunların mikropların yayılmasını önlemede daha etkili olduğunu düşünebilir ama bunların sade sabun ve sudan daha iyi olduğuna dair bilimsel bir veriye sahip değiliz. Aslına bakılırsa, bazı veriler antibakteriyel maddelerin uzun vadede yararlı olmaktan çok, daha ziyade zararlı olabileceğini ortaya koymaktadır.”
FDA bu kuralın alkol bazlı el temizliyicileri veya mendilleri ile sağlık hizmetlerinde kullanılan antibakteriyel ürünleri etkilemeyeceğini belirtti.
Scientific American’da yer alan habere göre, triklosan 1960’larda hastanelerde kullanılmaya başlandı. Ancak enfeksiyon tehlikelerinin medyada yer alması, tüketici talepleri nedeniyle pazarı genişledi; üreticilerin içeriğinde triklosan bulunan antibakteriyel sabunları piyasaya sürmelerinin yanı sıra, bu kimyasal diş macunu, ağız yıkama suları, oyuncaklar, giysiler gibi ürünlere de katılmaya başlandı. Ancak çok geçmeden triklosan bazlı sabunların güvenliği ve etkinliği de tartışılmaya başlandı. Triklosan üzerine yapılan araştırmalar karışık sonuçlar ortaya koydu; ancak çok sayıdaki klinik araştırmalar da dahil, sonuçta hastalık önleme açısından triklosan bazlı sabunun, bilinen sabun ve su karşısında bir üstünlüğü olmadığı açığa çıktı.
İnsan sağlığına olumsuz etkileri konusunda net veriler bulunmamakla birlikte, hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda triklosan ve benzer kimyasalların vücuttaki hormonları bozduğu, alerjileri tetiklediği ve bazı kanser türleri ile ilişkili olduğu yönünde bulgular elde edildi. Buna karşılık, Guardian’da yer alan habere göre, Şikago’daki bir üniversitede yapılan araştırmada triklosanın insandaki mikrobiyomu değiştirdiği bulundu ve araştırmacılar triklosana maruz kalmanın gelişmekte olan fetüse zarar verebileceğini ileri sürdü.
Ayrıca, triklosanın antibiyotik direncinin gelişmesi ve çevre sorunları açısından dikkate alınması gerektiği belirtiliyor. Araştırmalar triklosanın antibiyotik gibi davrandığını, örneğin, verem karşısında kullanılan bir antibiyotikle aynı yolu izleyerek, bakteri metabolizmasında kilit rol oynayan bir enzime yerleştiğini ortaya çıkardı. Bu durum bilim insanlarında bakterilerin mutasyon yoluyla triklosana, dolayısıyla da antibiyotiklere direnç geliştirdiği yönünde kaygı uyandırdı.
Araştırmalarda göl, nehir ve okyanus sularında, hatta evlerdeki tozlarda bile triklosana rastlanıyor. Minnesota’da bilim insanlarının 2010 yılında atık sular arıtıldığında triklosanın tehlikeli bir kimyasal olan dioksine dönüşebileceğini saptadıkları belirtiliyor.
Yasaklama kararı bir yıl sonra yürürlüğe girecek olmakla birlikte, ilgili sektör triklosan yerine ikame edilecek kimyasalları gündeme getirmiş durumda: benzalkonyum klorür, kloroksilenol ve benzotonyum klorür… Ancak bunların henüz FDA onayı almadığını, sağlık profesyonellerinin bu kimyasalların da triklosan gibi sorunlar yaratacağı konusunda kuşkuları olduğunu da eklemek gerek.
Eylül 2016
http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm517478.htm
http://www.scientificamerican.com/article/u-s-bans-common-chemicals-in-a...
https://www.theguardian.com/science/2016/sep/02/antibacterial-soaps-bann...
Foto: https://www.sciencenews.org/blog/science-ticker/fda-bans-chemicals-antib...
