Teknolojide atılım ve sanayileşme için petrokimya endüstrisi gerekiyor.

 

Petrol ihracatçısı Arap ülkeleri petrokimya yatırımlarımda önemli bir atılım içerisinde. Türkiye ise tek tesisini, PETKİM, Azerbaycan’a satarak kendi önüne duvar örmüş durumda.


Otomotivden, elektroniğe, sağlıktan uzay ve havacılığa kadar pek çok alanda kullanılan ürünleriyle petrokimya endüstrisi günümüzde stratejik sektörler arasında yer alıyor.

201’de 700 milyar dolar büyüklüğe ulaşan endüstri, küresel ölçekte yılda ortalama yüzde 8;5 büyüyor. Yaklaşık 5 yıl sonra petrokimya pazarının büyüklüğü 1 trilyon doları aşacak.

Henüz genç bir sektör olmasına rağmen küresel enerji sisteminin kritik endüstrisi petrokimya, yılda ortalama yüzde 8,5 oranında büyümeyle 700 milyar dolar büyüklüğe ulaşmış durumda. Modern yaşamın vazgeçilmez pek çok ürününde kullanılan petrokimya ürünlerine talep katlanarak artıyor. Plastiğe olan talep 2000’den buyana neredeyse ikiye katlanarak çelik alüminyum, çimento gibi tüm dökme malzemeleri geride bıraktı. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve diğere gelişmiş ekonomiler şu anda 20 kat daha fazla plastik kullanıyor. Hindistan, Endonezya ve diğer gelişmekte olan ekonomiler gibi kişi başına düşen büyüme dünya çapında büyüme potansiyelinin en önemli kanıtı.

Hammaddesi Petrol

Petrokimyasallar, ham petrol, doğal-gaz, kömür ve yenilenebilir kaynaklardan türetilen kimyasal bileşikler Petrolden üretilen nafta, benzen, ksilen ve toluen gibi aromatik bileşiklerin ve etilen propilen gibi olefinlerin üretilmesi için kullanılan temel hammadde. Söz konusu bu kimyasallar ambalaj, inşaat, otomotiv,  tarım, elektrik ve elektronik dahil tüm sektörlerde kullanılıyor. Günlük hayatımızda kullandığımız kritik ürünlere ek olarak güneş enerjisi panelleri, rüzgar türbini kanatları, bataryalar, binalar için ısı yalıtımı ve elektrikli taşıt parçaları da dahil olmak üzere modern enerji sisteminin birçok bölümünde petrokimya ürünleri yine vazgeçilmez.

İkinci Dünya Savaşı yaygınlaştırdı

Plastiğin keşfi 1800’lerin sonunda oldu ama tüm dünyada yaygınlaşması 1950’den sonra gerçekleşti. Plastik hemen her alanda çok önemli bir ihtiyaca cevap verdi ve hızla diğer malzemelerin yerini aldı. Petrokimyanın ilk ortaya çıkışı 1920’lere dayanıyor, ancak tüm dünyada yaygınlaşması İkinci Dünya Savaşı’nda oldu. Savaş sırasında sentetik kauçuk patlayıcı maddeler için kullanımının artmasıyla önemi artan petrokimyanın asıl gelişimini sağlayansa plastik ve kauçuk sektörlerindeki büyüme oldu. Otomobil satışlarının artması kauçuk üretimini arttırdı, plastik maddelerse hemen hemen her sektörlerde yaygın olarak kullanıldığından bu sektörlerin büyümesiyle doğru orantılı olarak petrokimya üretimi de önemli ölçüde artış gösterdi.

Çin, dünya petrokimya üretiminin yüzde 29’undan, tüketiminin ise yüzde 28’inden fazlasını tek başına gerçekleştiren dünyanın en büyük petrokimya üreticisi ve tüketicisi. ABD ise küresel petrokimya üretim kapasitesinin yüzde 18’ini elinde tutuyor ve dünyanın en büyük etilen işlemcisi. Dünyanın en büyük petrokimya üreticileri sanayi ve teknolojide önde gelen ülkeler. Almanya başta olmak üzere Avrupa ve ABD petrokimya endüstrisini domine eden ve sanayinin gelişiminde başı çeken ülkeler olarak dikkat çekiyor. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra teknoloji ve sanayileşmede hamle yapan ülkeler sanayinin ihtiyaç duyduğu hammaddeleri üretmek için petrokimya yatırımlarına da hız verdi.

Asya ülkeleri devasa yatırım yaptı

Kimya ve plastik endüstrilerindeki muazzam büyüme, plastik ürünlerin günlük hayattaki kullanımının yaygınlaşması, endüstrinin hammadde talebinin artması petrokimya yatırımlarının gelişmesine etken oldu. Savaş sonrası dönemde Almanya, ABD; Japonya sanayilerinin gelişimiyle petrokimya endüstrisine yaptıkları yatırım arasında doğru orantı var.  Avrupa, ABD Japonya’ya daha sonra Çin ve Uzakdoğu eklendi. Çin, şu an dünyanın en büyük petrokimya üreticisi ve tüketicisi.

Teknoloji üretimi ve sanayileşme için gerekli sektör

İlk 10 petrokimya üreticisi arasında dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip Ortadoğu’da sadece Suudi Arabistan’ın SABIC şirketi yer alıyor. Suudi Arabistan aynı zamanda dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi. Petrol ihracatçısı Arap ülkelerinin de son yıllarda ülkelerine petrokimya yatırımları yapmak ve bu yatırımları çekmek anlamında önemli bir atılım içerisinde.  Teknoloji üretimi ve sanayileşme güçlü bir petrokimya endüstrisinin başlıca nedeni. Bugün petrokimya ürünleri otomotivden, havacılığa, enerjiden savunma sistemleri ve uzay araştırmalarına kadar kritik sektörlerde çok önemli roller üstleniyor.

         DÜNYA PETROKİMYA SANAYİİNDEN  ÖNEMLİ VERİLER VE BİLGİLER

PETROKİMYA SANAYİNİN 2018’DEKİ BÜYÜKLÜĞÜ

SEKTÖRÜN KÜRESEL YILLIK ORTALAMA BÜYÜME ORANI

2023 YILINDA PETROKİMYA PAZARININ BÜYÜKLÜĞÜ

ÇİN’İN KÜRESEL ÜRETİMDEKİ PAYI

  700 MİLYAR DOLAR

               %8,5

    1 TRİLYON DOLAR

          %29

 

Son yıllarda kurulan dünya çapındaki petrokimya tesisleri, 20 yıl önce inşa edilenlerden önemli ölçüde büyük.

Petrokimya piyasaları keskin fiyat dalgalanmalarından olumsuz etkileniyor, bu durum da yatırımlarda belirsizliğe sebep oluyor.

Fosil yakıtların etkileriyle ilgili olarak artan endişeler, öngörülebilir gelecek için petrokimya ve enerji üretimiyle işlenmesiyle etkileyecek küresel çapta mevzuatın geçişine yol açıyor.

Son yıllarda ortaya çıkan üretim süreçleri, hammadde değişimine ve maliyete yol açmış durumda. Bu özellikle artan çevresel kaygılar, yenilenebilir türevli petrokimya ürünlerinin geliştirilmesini ve ticarileştirilmesini hızlandırıyor.

 

Petrokimya yaşamın her alanında

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Petrokimya Sektörünün Geleceği raporuna göre, sektör hızla küresel petrol tüketiminin en büyük faktörü haline geliyor.

Petrokimya ürünleri, 20230 yılına kadar petrol talebindeki büyümenin üçte birinden fazlasını, 2050’ye kadar yarısını oluşturması bekleniyor. Petrokimya ürünleri 2030 yılına kadar 56 milyar metreküp daha fazla doğalgaz tüketmeye hazırlanıyor. Büyüyen bir küresel ekonomi, yükselen nüfus ve teknolojik gelişimin birleşimi, petrokimya ürünleri için artan bir talep haline dönüşecek.

Hazırlayan: Selim Özgen; dünya petrokimya eki ;09 Ocak 2020